Củ khoai sâm đất Y Tý - Đặc sản Tây Bắc thơm ngon tuyệt vời

Củ khoai sâm đất Y Tý Lào Cai từ lâu đã nổi tiếng khắp mọi miền đất nước vì hương thơm như nhân sâm, giòn, ngọt và thích hợp cả cho ăn sống, làm nộm (gỏi), xào với thịt hay nấu canh hầm xương… Và cũng thật không ngờ, loại củ này có tác dụng mát gan, giải độc, bổ máu và hàng loạt tác dụng khác.

Nộm khoai sâm đất

1. Đặc điểm của của khoai sâm đất Y Tý

Cây được trồng trên vùng núi rất cao, trung bình 2000 – 2100m so với mặt nước biển
Củ được khai thác vào mùa lạnh (tháng 9 – 12), đảm bảo củ già, đủ tính dược liệu
Đảm bảo sạch tuyệt đối, cây có sức sống mạnh và không cần phun thuốc ở nơi đây
Có thể để lưu trữ được trong vòng tối đa 3 đến 4 tháng
Có thể ăn sống, làm nộm (gỏi), xào, hoặc nấu canh, thậm chí ngâm rượu

Xem thêm bài viết về các cách chế biến món ăn thơm ngon từ khoai sâm đất tại đây: Khoai sâm đất ăn như thế nào?

Củ khoai sâm Y Tý sau khi gọt vỏ

số tác dụng của củ khoai sâm đất Y Tý:

Củ sâm khoai có chứa một lượng saponin nhất định tương tự như các loại sâm của Hàn Quốc (vì vậy chúng cho mùi thơm nhân sâm). Nó là món ăn bổ dưỡng và có một số tác dụng sau đây:

Mát gan, giải độc
Bổ máu
Hỗ trợ hệ tiêu hóa
Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư đại tràng, bệnh tiểu đường
Giúp giảm cân, kiểm soát lượng chelesteron trong máu…

Xem thêm bài viết về một số công dụng của khoai sâm đất tại đây: Khoai sâm đất có tác dụng gì?

2. Giới thiệu khoai sâm đất Y Tý Lào Cai

Y Tý là một xã vùng cao thuộc huyện Bát Xát Lào Cai, nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt. Địa hình hiểm trở với toàn núi và nằm trên độ cao hơn 2000m trung bình so với mặt nước biển. Khí hậu nơi đây mát mẻ quanh năm và vô cùng khắc nghiệt, đặc biệt là mùa đông. Chỉ từ cuối thu, khi các vùng khác khí hậu còn rất mát mẻ thì nhiệt độ ở Y Tý đã có thể xuống đến 10 – 11 độ, lạnh tê tái. Đến mùa đông, thì nơi đây là địa điểm của tuyết hoặc băng giá thường xuyên hàng năm.

Đất trời Y Tý – nơi độ cao trung bình trên 2100m so với mặt nước biển

Nhưng chính ở nơi khí hậu khắc nghiệt như vậy lại sản sinh ra rất nhiều cây thuốc và dược liệu và nông sản quý hiếm. Một trong những thứ đặc sản cực kỳ thơm ngon và làm cho Y Tý nổi tiếng khắp cả nước đó là: khoai sâm đất Y Tý.

Nương rẫy trồng hoàng cô sin (khoai sâm đất) của bà con Y Tý

Củ khoai sâm đất (hay sâm đất, sâm khoai hoặc sâm yacon) được đồng bào ở đây gọi là củ hoàng sin cô. Nó đã được gieo trồng ở đây từ khá lâu rồi. Có thể nói Y Tý là một trong những nơi đầu tiên gieo trồng và thương mại loại sản vật này ở Việt Nam.

Y Tý như khu rừng treo trên cao, mát mẻ 3 mùa, ẩm ướt nhiều trong năm và đặc biệt lạnh giá vào mùa đông lại là điều kiện tuyệt vời để cho cây sâm đất phát triển mạnh và cho chất lượng củ thơm ngon bậc nhất. Ngày nay khoai sâm đất Y Tý là đại diện thương hiệu của khoai sâm của cả vùng xung quanh Y Tý, gồm một số xã có điều kiện tương tự bên cạnh nhau: Y Tý, A Lù, Ngải Thầu, Trịnh Tường…

Khoai sâm đất hiện tại có thể được trồng ở nhiều nơi từ Lào Cai, Hà Giang đến Lai Châu, Yên Bái, thậm chí cả ở Lâm Đồng, nhưng chất lượng củ thì khoai sâm đất Y Tý vẫn được đánh giá là loại thơm ngon hàng đầu. Lý do lớn nhất giải thích cho việc này có thể là do chất đất và khí hậu khắc nghiệt.

3. Mùa vụ thu hoạch củ khoai sâm đất Y Tý

Khoai sâm đất là loại cây họ hàng của hướng dương hoa rất giống dã quỳ. Chúng thường được trồng vào mùa xuân và đây là loại cây lâu có thể trồng năm (khoảng 6 -7 năm). Bà con thường trồng lại mỗi vụ mùa để có năng suất tốt hơn.

Hình ảnh thực tế thu hoạch củ khoai sâm đất Y Tý

Mùa vụ thu hoạch củ sâm khoai Y Tý bắt đầu từ cuối tháng 9 đến hết tháng 11, tháng 12. Khác với các nơi khác, khoai sâm đất Y Tý được chính quyền chỉ đạo chặt chẽ việc thu hoạch. Mùa vụ thu hoạch chỉ từ tháng 9 trở đi để đảm bảo cho củ sâm khoai đủ già, hương vị thơm và tính dược liệu cao. Đây cũng là một cách làm rất tốt của chính quyền Lào Cai nói chung để giữ gìn thương hiệu Khoai sâm đất Y Tý.